Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 października 2018 roku

Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Tomasz Korzeń

Protokolant st. sekr. sądowy Anna Kopala

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 września 2018 roku

sprawy z odwołania L. T.

od decyzji z dnia 26 lutego 2018 roku, znak: (...)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w G.

o przyznanie emerytury

I.  oddala odwołanie;

II.  zasądza od L. T. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. 180zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Tomasz Korzeń

VI U 396/18 UZASADNIENIE

Decyzją z 26.02.2018 roku znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił L. T. prawa do emerytury.

Ubezpieczony L. T. odwołał się od tej decyzji. Zarzucił, że ZUS nie uwzględnił ubezpieczonemu do stażu pracy w warunkach szczególnych:

1/ okresu uznanego poprzednio przez Sąd Okręgowy w sprawie VI U 190/16, tj.

- od 20.05.1985 roku do 21.09.1987 roku (2 lata, 4 miesiące, 2 dni) – w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...), gdzie skarżący wykonywał prace w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych; prace przy produkcji materiałów ogniotrwałych i wyrobów ceramicznych (wykaz A dział V poz. 11);

- od 3.07.1991 roku do 31.07.1993 roku (2 lata 28 dni) – w Przedsiębiorstwie (...) w G., gdzie skarżący wykonywał prace w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych; prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych (wyz A dział V poz. 3);

2/ okresu zatrudnienia w (...) w G. od 1.01.1994 roku do 31.05.1995 roku (1 rok, 5 miesięcy) – prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych (wykaz A dział XIV poz. 16).

W uzasadnieniu ubezpieczony podał, że w sprawie VI U 190/16 Sąd Okręgowy wliczył skarżącemu do stażu pracy w warunkach szczególnych okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w G. od 3.07.1991 roku do 31.07.1993 roku oraz w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) od 20.05.1985 roku do 21.09.1987 roku – lecz odmówił mu prawa od emerytury albowiem skarżący udowodnił staż pracy w warunkach szczególnych wynoszący łącznie 14 lat, 7 miesięcy i 4 dni.

Pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniósł o oddalenie odwołania. Na dzień 1.01.1999 roku ubezpieczony udowodnił okres pracy w warunkach szczególnych wynoszący łącznie 10 lat, 2 miesiące i 3 dni. ZUS nie uwzględnił skarżącemu do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów wskazanych w decyzji z 28.01.2016 roku. W ustosunkowaniu się do nowych dowodów złożonych przez ubezpieczonego we wniosku z 31.01.2018 roku ZUS nie uwzględnił pracy w (...) G. od 1.01.1994 roku do 31.05.1995 roku z uwagi na brak świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych i stwierdzenie pracodawcy, że stanowisko na którym zatrudniony był ubezpieczony, nie jest wymienione w zarządzeniu resortowym.

Sąd ustalił, co następuje:

L. T. urodził się (...).

W dniu 29.12.2015 roku po raz pierwszy wystąpił z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury. Decyzją z 28.01.2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił mu prawa do emerytury. ZUS ustalił, że ubezpieczony na dzień 1.01.1999 roku posiada łączny staż ubezpieczeniowy w wymiarze 26 lat, 3 miesiące i 17 dni; w tym staż pracy w warunkach szczególnych w wymiarze: 10 lat, 2 miesiące i 4 dni.

W wyniku odwołania od decyzji z 28.01.2016 roku, wyrokiem z 29.07.2016 roku w sprawie VI U 190/16 Sąd Okręgowy oddalił odwołanie. Sąd ustalił, że od 20.05.1985 roku do 21.09.1987 roku (2 lata, 4 miesiące, 2 dni) ubezpieczony pracował w warunkach szczególnych w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) (wykaz A, dział V poz. 11 rozporządzenia z 1983 roku). Praca wymagała stosowania odzieży ochronnej. W pomieszczeniu panowało wysokie zapylenie, hałas i wysoka temperatura. Następnie, od 3.07.1991 roku do 31.07.1993 roku (2 lata 28 dni) L. T. pracował w warunkach szczególnym w Przedsiębiorstwie (...) w G. gdzie wykonywał prace w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych - prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych (wykaz A, dział V poz. 3 i dział VIII poz. 2 rozporządzenia z 1983 roku). Był wówczas operatorem sprzętu mechanicznego, a jego praca sprowadzała się do kierowania koparką i koparko – spycharką. Był to ciężki sprzęt budowlany wymagający specjalistycznych kwalifikacji. Sąd Okręgowy w sprawie VI U 190/16 zważył, że powództwo było niezasadne z powodu nieudowodnienia 15 letniego stażu pracy w warunkach szczególnych; mimo doliczenia okresów zatrudnienia ubezpieczonego w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) od 20.05.1985 roku do 21.09.1987 roku (2 lata, 4 miesiące, 2 dni) i w Przedsiębiorstwie (...) w G. od 3.07.1991 roku do 31.07.1993 roku (2 lata 28 dni), ubezpieczony posiada staż pracy w warunkach szczególnych wynoszący 14 lat, 7 miesięcy i 4 dni, i tym samym nie przysługuje mu prawo do emerytury. Żadna ze stron nie złożyła apelacji od wyroku z 29.07.2016 roku w sprawie VI U 190/16.

W dniu 31.01.2018 roku L. T. po raz kolejny wystąpił z wnioskiem o emeryturę.

Decyzją z 26.02.2018 roku organ rentowy odmówił mu prawa do emerytury. ZUS nie uwzględnił do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów:

- od 20.05.1985 roku do 19.10.1988 roku (2 lata, 4 miesiące, 2 dni) w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) – jako pracownik cegielni;

- od 20.01.1988 roku do 1.05.1988 roku (3 miesiące i 13 dni) w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) – jako murarz tynkarz;

- od 3.07.1991 roku do 31.07.1993 roku (2 lata 28 dni) w Przedsiębiorstwie (...) w G. – jako kierowca operator sprzętu mechanicznego;

- od 1.01.1994 roku do 31.05.1995 roku (1 rok, 5 miesięcy) w (...) w G. – jako mechanik-pilot.

Pozwany ustalił, że skarżący legitymuje się stażem pracy w warunkach szczególnych wynoszącym łącznie 10 lat, 2 miesiące i 3 dni.

L. T. odwołał się od decyzji z 26.02.2018 roku. (bezsporne)

W okresie zatrudnienia ubezpieczonego w (...) w G. od 1.01.1994 roku do 31.05.1995 roku, skarżący pracował jako mechanik-pilot. Pracował wówczas w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów autobusowych a także do jego obowiązków należało wjeżdżanie autobusami na kanały, ustalenie usterek zgodnie z książką naprawczą, a następnie usuwanie usterek. Po usunięciu usterek wyjeżdżał autobusami z kanałów. Został przeniesiony ze stanowiska kierowcy autobusu z uwagi na brak pracowników w kanałach remontowych i umiejętność kierowania autobusami. Łącznie w firmie znajdowało się sześć kanałów naprawczych, z czego jeden z kanałów był dodatkowo kanałem diagnostycznym. Diagnostyka sprowadzała się do ustalenia tego co jest do naprawy. Ubezpieczony otrzymywał w pracy gorące posiłki i mleko. Pracował w systemie 3 zmianowym. Skarżący naprawiał głównie (...). Po dokonaniu naprawy autobusów w kanałach, z uwagi na posiadane uprawnienia do kierowania, odstawiał autobusy na plac. Ubezpieczony dokonywał również przeglądów autobusów na placu. Sprawdzanie (przegląd) trwało około 3 godzin. Resztę czasu pracy zajmowała praca w kanałach i odstawianie autobusów na kanały i z kanałów z powrotem na plac. Do pracy do kanału remontowego szedł wyłącznie na polecenie brygadzisty, którym w spornym okresie był J. K.. Ubezpieczony dokonywał m.in. wymiany wałów, regulacji hamulców, uzupełnienia wycieków płynów. Dokonywał też roboty zewnętrzne np. listwowanie. Na nocnej zmianie tj. od godz. 22 do godz. 1 odbywały się przeglądy pojazdów. Wnioskodawca odstawiał autobusy również na myjnię do mycia. W czasie zjazdów (przyprowadzanie autobusów z placu na kanały remontowe i ich odstawianie) ilość pojazdów do przyprowadzenia wynosiła nawet 40.

Od 20.05.1985 roku do 19.10.1988 roku (2 lata, 4 miesiące, 2 dni) L. T. stale i w pełnym wymiarze godzin pracy pracował w warunkach szczególnych w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) jako pracownik cegielni.

W okresie od 3.07.1991 roku do 31.07.1993 roku (2 lata 28 dni) ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze godzin pracy pracował w warunkach szczególnych w Przedsiębiorstwie (...) w G., jako kierowca operator sprzętu mechanicznego.

Ubezpieczony posiada łączny staż pracy w warunkach szczególnych wynoszący 14 lat, 7 miesięcy i 4 dni.

dowód: dokumenty w aktach organu rentowego, tom I: świadectwa pracy k. 12-13, legitymacja ubezpieczeniowa k. 18, umowy i angaże k. 36-44v, 118-119v, świadectwo pracy w warunkach szczególnych k. 46, listy płac k. 103-106; dowody w aktach sprawy VI U 190/16 Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim: zaświadczenie k. 20, zeznania świadka B. A. k. 54-55, zeznania świadka J. B. k. 55, zeznania świadka T. C. k. 73v, zeznania świadka Z. R. k. 73v, zeznania świadka T. R. k. 73v-74, zeznania ubezpieczonego L. T. k. 74-74v, wyrok z uzasadnieniem k. 77, 83-87; dokumenty z akt osobowych ubezpieczonego z okresu zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) k. 27, dokumenty z akt osobowych ubezpieczonego z okresu zatrudnienia w (...) w G., karty wynagrodzeń k. 38, zeznania ubezpieczonego k. 40-40v, zeznania świadka J. K. k. 47-47v, zeznania świadka M. L. k. 47v.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego nie zasługiwało na uwzględnienie.

Ubezpieczony domagał się w sprawie przyznania prawa do emerytury podnosząc, iż świadczenie to jest mu należne albowiem pracował w warunkach szczególnych ponad 15 lat i wnosił o doliczenie do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów: 1/ od 20.05.1985 roku do 21.09.1987 roku (2 lata, 4 miesiące, 2 dni) - praca w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...), 2/ od 3.07.1991 roku do 31.07.1993 roku (2 lata 28 dni) – praca w Przedsiębiorstwie (...) w G., 3/ od 1.01.1994 roku do 31.05.1995 roku (1 rok, 5 miesięcy) – praca w (...) w G. Zarzucił w odwołaniu, że ZUS błędnie przyjął, iż skarżący legitymuje się stażem pracy w warunkach szczególnych wynoszącym jedynie 10 lat, 2 miesiące i 3 dni albowiem w uzasadnieniu wyroku w sprawie VI U 190/16 Sąd Okręgowy ustalił, że wnioskodawca posiada łączny staż pracy w warunkach szczególnych wynoszący 14 lat, 7 miesięcy i 4 dni i doliczył ubezpieczonemu do stażu pracy w warunkach szczególnych okres: : 1/ od 20.05.1985 roku do 21.09.1987 roku (2 lata, 4 miesiące, 2 dni) - praca w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...), 2/ od 3.07.1991 roku do 31.07.1993 roku (2 lata 28 dni) – praca w Przedsiębiorstwie (...) w G. Oprócz zatem okresu 14 lat, 7 miesięcy i 4 dni – prawomocnie ustalonego w wyroku w sprawie VI U 190/16 organ rentowy winien doliczyć także staż pracy w (...) G. od .01.1994 roku do 31.05.1995 roku (1 rok, 5 miesięcy), co łącznie daje ponad 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Zdaniem pozwanego ubezpieczony nie udowodnił wymaganego stażu pracy w warunkach szczególnych i legitymuje się stażem pracy w warunkach szczególnych wynoszącym: 10 lat, 2 miesiące i 3 dni.

Okoliczność, że ubezpieczony posiada łączny staż ubezpieczeniowy w wysokości 26 lat, 3 miesiące i 17 dni, nie była w sprawie sporna.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2018.1270 j.t.; dalej jako ustawa) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31.12.1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

2. Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W art. 32 ustawy określono zasady ustalania prawa do emerytury dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Zgodnie z tym artykułem, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1.

Warunki wymagane do uzyskania prawa do emerytury wcześniejszej z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymienione są w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.; dalej jako rozporządzenie). Rodzaje prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie może uprawniać do emerytury wcześniejszej, wymienione są w wykazach A i B stanowiących załączniki do rozporządzenia.

Emerytura wcześniejsza przysługuje na zasadach określonych w § 3 i 4 rozporządzenia, jeżeli kobieta udowodni co najmniej 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych, a mężczyzna 25 lat tych okresów, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej w ramach stosunku pracy, przy czym wymagane jest osiągnięcie wieku emerytalnego wynoszącego 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn. Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia przy ustalaniu okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze uwzględnia się jedynie te okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Przy czym w orzecznictwie dopuszcza się kwalifikowanie jako zatrudnienie w warunkach szczególnych wykonywanie tak zorganizowanej pracy, że w ciągu dnia pracownik wykonuje różne czynności wypełniające czas pracy, ale każda z nich należy do rodzaju prac zaliczanych do tych wykonywanych w warunkach szczególnych.

Bez znaczenia dla oceny rzeczywistego i efektywnego wykonywania podstawowego zatrudnienia przy pracy w warunkach szczególnych pozostaje uboczne i krótkotrwałe wykonywanie czynności nienarażających na działanie czynników szkodliwych, jeżeli czynności te wykonywane były na tak niewielką skalę, że można je uznać za marginalne i pomocnicze (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19.01.2016 roku, I UK 269/15, Legalis).

W postępowaniu cywilnym sąd ma szersze uprawnienia niż organ rentowy w postępowaniu administracyjnym.

W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w § 22 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami (zob. Sąd Najwyższy w wyroku z 2 lutego 1996 r., II URN 3/95 OSNP 1996/16/239).

Co do okresów pracy: 1/ od 20.05.1985 roku do 21.09.1987 roku (2 lata, 4 miesiące, 2 dni) w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) i 2/ od 3.07.1991 roku do 31.07.1993 roku (2 lata 28 dni) w Przedsiębiorstwie (...) w G., to należy mieć na uwadze, że chociaż powaga rzeczy osądzonej zgodnie z art. 366 K.p.c. objęta jest w zasadzie jedynie sentencja wyroku, a nie jego uzasadnienie, to jednak w orzecznictwie trafnie zwraca się uwagę, że powaga rzeczy osądzonej rozciąga się również na motywy wyroku w takich granicach, w jakich stanowią one konieczne uzupełnienie rozstrzygnięcia, niezbędne dla wyjaśnienia jego zakresu (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15.03.2002 roku, II CKN 1415/00, LEX 53284 oraz z 29.03.2006 roku, II PK 163/05, OSNP 2007 nr 5-6, poz. 71, postanowienie z 22.03. 2016 roku, I UZ 40/15). Jeżeli sentencja wyroku nie zawiera wyraźnych granic rozstrzygnięcia, zwłaszcza gdy powództwo zostało oddalone, aby ustalić granice powagi rzeczy osądzonej należy dokonać wykładni wyroku, a następnie należy posłużyć się treścią uzasadnienia. W uzasadnieniu wyroku z 28.01.2016 roku sygn. akt VI U 190/16 Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim doliczył ubezpieczonemu do stażu pracy w warunkach szczególnych okresy pracy: 1/ od 20.05.1985 roku do 21.09.1987 roku (2 lata, 4 miesiące, 2 dni) w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) i 2/ od 3.07.1991 roku do 31.07.1993 roku (2 lata 28 dni) w Przedsiębiorstwie (...) w G. Sąd Okręgowy w prawomocnym wyroku z 28.01.2016 roku ustalił, że od 20.05.1985 roku do 21.09.1987 roku (2 lata, 4 miesiące, 2 dni) ubezpieczony pracował w warunkach szczególnych w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) wykonując prace zgodne z wykazem A, dział V poz. 11 rozporządzenia z 1983 roku. Praca ta wymagała stosowania odzieży ochronnej. W pomieszczeniu panowało wysokie zapylenie, hałas i wysoka temperatura. Następnie, od 3.07.1991 roku do 31.07.1993 roku (2 lata 28 dni) L. T. pracował w warunkach szczególnym w Przedsiębiorstwie (...) w G. gdzie wykonywał prace w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych - prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych – zgodnie z wykazem A, dział V, poz. 3 i dział VIII poz. 2 rozporządzenia z 1983 roku. Był wówczas operatorem sprzętu mechanicznego, a jego praca sprowadzała się do kierowania koparką i koparko – spycharką. Był to ciężki sprzęt budowlany wymagający specjalistycznych kwalifikacji. Sąd Okręgowy w sprawie VI U 190/16 zważył, że powództwo było niezasadne z powodu nieudowodnienia 15 letniego stażu pracy w warunkach szczególnych; mimo doliczenia okresów zatrudnienia ubezpieczonego w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) od 20.05.1985 roku do 21.09.1987 roku (2 lata, 4 miesiące, 2 dni) i w Przedsiębiorstwie (...) w G. od 3.07.1991 roku do 31.07.1993 roku (2 lata 28 dni), ubezpieczony posiada staż pracy w warunkach szczególnych wynoszący 14 lat, 7 miesięcy i 4 dni, i tym samym nie przysługuje mu prawo do emerytury. Żadna ze stron nie złożyła apelacji od wyroku z 29.07.2016 roku w sprawie VI U 190/16. Na uwagę zasługuje fakt, że w kolejnym wniosku o emeryturę z dnia 31.01.2018 roku ubezpieczony domagał się wliczenia do stażu pracy w warunkach szczególnych jedynie okresu pracy w (...) w G. od 1.01.1994 roku do 31.05.1995 roku (1 rok, 5 miesięcy). Nie przedłożył żadnych nowych dowodów dotyczących okresów pracy w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) czy też w Przedsiębiorstwie (...) w G. Tymczasem organ rentowy w decyzji z 26.02.2018 roku dokonał ponownej oceny okresu pracy w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) i w Przedsiębiorstwie (...) w G., który to – pomimo, że okres ten został już wliczony do stażu pracy w warunkach szczególnych przez Sąd Okręgowy w prawomocnym wyroku w sprawie VI U 190/16 – odmówił jego wliczenia do stażu pracy w warunkach szczególnych przyjmując, że legitymuje się on stażem pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 10 lat, 2 miesiące i 3 dni (podczas gdy w prawomocnym wyroku w sprawie VI U 190/16 Sąd Okręgowy ustalił ten okres na 14 lat, 7 miesięcy i 4 dni. W niniejszym postępowaniu nie ujawniły się żadne nowe okoliczności dotyczące okresu pracy skarżącego (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) czy też w Przedsiębiorstwie (...) w G. De facto zatem w niniejszym procesie Sąd zobowiązany był ocenić materiał dowodowy – w zakresie stażu pracy w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) czy też w Przedsiębiorstwie (...) w G. – który to materiał dowodowy był już przedmiotem oceny Sądu w postępowaniu w sprawie VI U 190/16. Mając na względzie wskazane wyżej przepisy i zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w tym przede wszystkim dowody zgromadzone w sprawie VI U 190/16, Sąd nie miał żadnych wątpliwości, że okres zatrudnienia skarżącego w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) od 20.05.1985 roku do 21.09.1987 roku (2 lata, 4 miesiące, 2 dni) i w Przedsiębiorstwie (...) w G. od 3.07.1991 roku do 31.07.1993 roku (2 lata 28 dni), są okresami pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych. Po doliczeniu tych okresów (2 lata, 4 miesiące, 2 dni + 2 lata 28 dni) do bezspornie przyjętego okresu przez ZUS (10 lat, 2 miesiące i 3 dni), ubezpieczony posiada staż pracy w warunkach szczególnych wynoszący łącznie 14 lat, 7 miesięcy i 4 dni.

Z uwagi na powyższe kluczowe w niniejszej sprawie pozostają ustalenia dotyczące okresu zatrudnienia w (...) w G. od 1.01.1994 roku do 31.05.1995 roku (1 rok, 5 miesięcy) z punktu widzenia możliwości zaliczenia tego okresu do pracy w szczególnych warunkach. Na okoliczność ustalenia czy ubezpieczony w okresie zatrudnienia w (...) w G. od 1.01.1994 roku do 31.05.1995 roku pracował w warunkach szczególnych, sąd dopuścił dowód z dokumentów zgromadzonych w aktach głównych, aktach organu rentowego i aktach sprawy VI U 190/16, a także dowód z zeznań ubezpieczonego i świadków: J. K. i M. L.. Dokumenty zgromadzone w sprawie pochodzą z okresu zatrudnienia ubezpieczonego lecz nie wynika z nich, że pracował on w warunkach szczególnych. Z odcinków płacowych, wbrew stanowisku skarżącego, nie wynika że wykonywał on wówczas pracę w warunkach szczególnych. Okoliczność, iż wnioskodawca pobierał dodatek za pracę szkodliwą nie jest wystarczającą przesłanką do uznania, iż wykonywał on pracę w warunkach szczególnych. Fakt wypłacania dodatku za pracę w warunkach szkodliwych nie świadczy o tym, że ubezpieczony wykonywał pracę w szczególnych warunkach w pełnym wymiarze godzin pracy, lecz o tym, że wśród jego obowiązków były takie, które uprawniały go do otrzymywania tego dodatku. Z samego faktu wykonywania pracy w trudnych warunkach nie wynika jeszcze, że pracę taką można uznać za pracę w warunkach szczególnych (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 8.11.2016 roku, III AUa 28/16).

Z dokumentów zgromadzonych w sprawie wynika, że w spornym okresie pracował on jako mechanik – pilot. Brak w tych dokumentach szczegółowych informacji na temat tego czym dokładnie zajmował się ubezpieczony w spornym okresie, dlatego też celem ustalenia tych okoliczności sąd musiał posiłkować się zeznaniami ubezpieczonego i świadków. Świadkowie zeznający w sprawie: J. K. i M. L. wskazali na szereg czynności, które w spornym okresie wykonywał ubezpieczony. Część z tych czynności faktycznie wykonywał w kanałach remontowych, niemniej jednak oprócz prac w kanałach remontowych do jego obowiązków należało także kierowanie autobusami celem podstawienia ich na kanał remontowy. Czynności z tym związane trwały czasami kilka godzin dziennie albowiem były dni gdy należało podstawić na kanał remontowy nawet 40 autobusów. Ubezpieczony posiadał uprawienia i doświadczenie w kierowaniu autobusów dlatego też został przeniesiony na to właśnie stanowisko. Nadto, skarżący dokonywał również przeglądów autobusów na placu przy zakładzie pracy. Jak zeznał świadek J. K., będący jednocześnie przełożonym ubezpieczonego w spornym okresie: „do kanału szedł on w międzyczasie, na polecenie brygadzisty.” Sprawdzanie (przegląd) autobusów trwało około 3 godziny dziennie; resztę czasu pracy zajmowała praca w kanale i podstawianie autobusów na kanał. Co więcej, do obowiązków skarżącego należało również mycie autobusów, które odbywało się na placu przy zakładzie pracy. Sąd dał wiarę zeznaniom świadków: J. K. i M. L., albowiem zeznania te wzajemnie się uzupełniały tworząc logiczna całość. Sąd nie znalazł żadnych podstaw aby kwestionować ich szczerość i zgodność z rzeczywistym stanem rzeczy. Świadkowie są osobami obcymi dla ubezpieczonego. Nie ujawniły się żadne okoliczności, które mogłyby podważyć wiarygodność zeznań tych świadków. Świadek J. K. był przełożonym ubezpieczonego (brygadzistą) zaś świadek M. L. pracował z odwołującym w jednej brygadzie. Osoby te zatem posiadają wiedzę na temat tego jakie czynności w godzinach pracy wykonywał ubezpieczony w spornym okresie. Zdaniem sądu świadkowi ci nie mają żadnego interesu w składaniu fałszywych zeznań. Ich zeznania wzajemnie się uzupełniają tworząc logiczna całość. Zeznaniom ubezpieczonego sąd dał wiarę jedynie częściowo tj. w zakresie w jakim znajdują one pokrycie w pozostałym materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie. Sąd nie dał wiary zeznaniom ubezpieczonego co do wykonywania przez niego pracy w spornym okresie stale przez 8 godzin dziennie wyłącznie w kanałach remontowych. Jak wynika bowiem z pozostałego materiału dowodowego, w tym przede wszystkim z zeznań świadków, owszem wykonywał on prace w kanałach remontowych, lecz – wbrew twierdzeniom wnioskodawcy – nie były to prace wykonywane stale w pełnym wymiarze godzin pracy. Oprócz prac w kanałach dokonywał on bowiem przeglądów autobusów na placu przy zakładzie pracy, przyprowadzał autobusy na kanały remontowe (stąd też nazwa stanowiska pracy – pilot), które to czynności trwały czasami nawet kilka godzin dziennie, a także – sporadycznie – mył autobusy na placu przy zakładzie pracy. Sąd podziela pogląd, że nie jest dopuszczalne uwzględnianie przy ustaleniu okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 26.05.2015 roku, III AUa 1176/14). Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy oznacza, bowiem że pracownik nie ma powierzonych innych obowiązków jak tylko te, które dotyczą pracy w szczególnych warunkach (por. wyrok Sądu Najwyższego z 24.03.2009 roku, I PK 194/08). Stanowisko pracy zajmowane przez skarżącego charakteryzowała duża różnorodność zajęć, które w pełnym zakresie nie odpowiadały pozycją wymienionym w wykazie A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia z 1983 roku. Oceniając zatem kompleksowo zajmowane przez skarżącego stanowisko w (...) w G. od 1.01.1994 roku do 31.05.1995 roku (1 rok, 5 miesięcy), nie wykonywał on stale i w pełnym wymiarze godzin prac wymienionych w wykazie A dział XIV poz. 16 rozporządzenia z 1983 roku. W § 4 rozporządzenia z 1983 roku ustawodawca wskazał, że prawo do emerytury nabywa pracownik wykonujący prace na określonych stanowiskach, zaś okresy pracy potwierdza zakład pracy w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach wystawionym na podstawie posiadanej dokumentacji. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia z 1983 roku (por. wyrok Sądu Najwyższego z 22.01.2008 roku, I UK 210/07, OSNP 2009 nr 5-6, poz. 75).

W okolicznościach niniejszej sprawy nie można było uznać, że ubezpieczony w spornych okresach, stale i w pełnym wymiarze czasu świadczył jeden z rodzajów prac wymienionych w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia. Należy również zauważyć, że skarżący, mimo że przez wiele lat był zatrudniony w (...) w G., to jednak za sporny w sprawie okres pracodawca nie wystawił mu świadectwa pracy w warunkach szczególnych. Brak takiego dokumentu nie oznacza oczywiście automatycznie, że pracownik nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych. Niemniej jednak ustalając te sporne okoliczności sąd zobowiązany jest posiłkować się innym materiałem dowodowym, w tym także zeznaniami świadków. Ze zwykłego świadectwa pracy wynikało, że w spornym okresie ubezpieczony zajmował stanowisko: mechanik-pilot. Jako, że nazwa zajmowanego stanowiska nie przesądza o tym, czy praca na nim była świadczona w warunkach szczególnych czy też nie, sąd przeprowadził szczegółowe postępowanie dowodowe by ustalić charakter faktycznie wykonywanych przez ubezpieczonego czynności w spornym okresie zatrudnienia na wyżej wymienionym stanowisku. Wbrew jednak twierdzeniom skarżącego nie można było uznać, że w spornym okresie ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze godzin pracy pracował w warunkach szczególnych. Z zeznań świadków, którym to sąd nadał przymiot wiarygodności w całości wynika, że oprócz pracy w kanałach remontowych wnioskodawca wykonywał również szereg innych prac, które to prace nie zostały wymienione w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia z 1983 roku. Również dokumentacja osobowa sporządzona w spornym okresie przez osoby do tego uprawnione nie wskazywała, jakoby ubezpieczony świadczył stale i w pełnym wymiarze czasu pracę zgodną z wykazem prac w warunkach szczególnych. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy: zeznania świadków, dokumenty z akt osobowych (angaże, wnioski ubezpieczonego, umowy i inne dokumenty) wskazują wyraźnie, że ubezpieczony wykonywał prace różnorodzajowe. Jednocześnie sąd wskazuje, że pracodawca ubezpieczonego był i nadal jest dużym przedsiębiorstwem zatrudniającym wielu pracowników, także do prowadzenia kadr. Nie można zatem zarzucić, że dokumentacja w spornym okresie była prowadzona niedbale lub nierzetelnie. Zdaniem sądu wydanie więc zwykłego świadectwa pracy ubezpieczonemu, gdyby pracował on w istocie w warunkach szczególnych, w pełnym wymiarze i stale było wysoce nieprawdopodobne.

Podkreślić trzeba, że prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze przewidziane w art. 184 ustawy emerytalnej jest to regulacja przejściowa, dotycząca zamkniętego katalogu ubezpieczonych urodzonych po 31.12.1948 roku, którzy do 31.12.1998 roku spełnili wymogi stażowe. Przepis przewidujący uprawnienie wyjątkowe wymaga wykładni ścisłej, nie jest więc dopuszczalne elastyczne określanie kręgu osób, które spełniły przesłankę stażu pracy w warunkach szczególnych. Wykonywanie przez skarżącego pracy w (...) w spornym okresie, mimo niewątpliwie wieku uciążliwości, nie uprawnia do emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Ustalając stan faktyczny w sprawie sąd oparł się na dokumentach zgromadzonych w aktach organu rentowego, aktach sprawy głównej i sprawy VI U 190/16 a także na zeznaniach świadków i częściowo ubezpieczonego, którym to nadał przymiot wiarygodności - w zakresie wyżej wskazanym.

W ocenie sądu odwołujący nie sprostał obowiązkowi określonemu w art. 6 K.c. oraz art. 232 K.p.c. albowiem podnoszone przez niego argumenty co do wadliwości spornej decyzji ZUS nie pozwoliły na ustalenie, że posiada on staż pracy w warunkach szczególnych wynoszący co najmniej 15 lat.

Z uwagi na powyższe sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 K.p.c. orzekł jak w punkcie I wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł podstawie art. 99 K.p.c. w związku z art. 98 § 1 i 3 K.p.c. i § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2018, poz. 265), zasądzając na rzecz organu rentowego –w punkcie II wyroku, jako strony wygrywające spór, kwotę 180,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Tomasz Korzeń